Mỹ ở đâu trong 'kịch bản Minsk-2'?

Dù Mỹ không tham gia trong "định dạng Normandie" thì Mỹ vẫn không thoát khổ, cũng là kẻ bại trong Minsk-2 chứ không riêng gì Ukraine và EU.

Thỏa thuận của “bộ tứ Nocmandie” gồm 13 điểm vừa được ký kết tại Minsk ngày 12/2 (Minsk-2) có thể coi như là nỗ lực cuối cùng của Pháp, Đức và Nga để đem lại hòa bình cho Ukraine.

Nội dung của Minsk-2 này chỉ đề cập đến 2 chủ thể là chính quyền Kiev và chính quyền của quân ly khai miền Đông (DNR và LCR).

Các nhà phân tích trên thế giới đều cho rằng phe ly khai được lợi lớn với điểm mấu chốt là Kiev phải chấp nhận hình thành một nhà nước liên bang, trao quyền tự trị lớn cho DNR và LCR…hoàn toàn phù hợp với mục tiêu chiến lược của Nga trong vấn đề giải quyết khủng hoảng Ukraine.

Trong khi đó, Kiev, cái “lợi” mà họ có được, trớ trêu thay, lại không nằm trong thỏa thuận 13 điểm này, mà nó nằm ngoài, khi chính quyền Ukraine được IMF, Ngân hàng châu Âu…hỗ trợ cho vay 40 tỷ USD để cứu nền kinh tế bên bờ sụp đổ.

Nhưng nói gì đi nữa, thực chất, Ukraine bị chia cắt và rời bỏ Nga nhưng để sang làm nô lệ cho kẻ khác là IMF và chủ Mỹ mà thôi. Lợi ích quốc gia của Ukraine không có gì hết trong cuộc khủng hoảng này nói chung và Minsk-2 nói riêng.

Điều đó cho thấy một thực tế là về quân sự và chính trị, chính quyền Kiev không có một lợi thế, trọng lượng nào đáng giá trên bàn đàm phán, nên buộc phải ký Minsk-2 dù biết rằng hoàn toàn thua thiệt.

Đến đây, điều rõ ràng ai cũng hiểu là nếu Minsk-2 được hai bên, Kiev và quân ly khai miền Đông, thực hiện nghiêm túc thì DNR, LCR và Nga là bên được lợi nhiều nhất, nói như Ngoại trưởng Nga đã cho rằng, kết quả Minsk-2 là “siêu tuyệt vời”. Vậy thì DNR và LCR thân Nga có ngu ngốc đến mức là xé bỏ Minsk-2?

(Tuy nhiên vấn đề “nồi hơi” Debaltsevo là ngoại lệ và ngay cả thủ tướng Đức, tổng thống Pháp cũng phải ngấm ngầm công nhận trong cuộc đàm phán tại Minsk kéo dài 16 giờ…Vì sao? Chúng ta sẽ đề cập sau).

Minsk-2 là quá đủ, quá cần và quá đúng lúc cho Nga.

Về lý thuyết, có nhiều người cho rằng, DNR và LCR sẽ lợi dụng thế thượng phong, muốn mở rộng lãnh thổ, chiếm luôn Mariupol…nên vi phạm Minsk-2, nhưng đó chỉ là ý tưởng của những kẻ võ biền. 13 điểm trong Minsk-2 là quá đủ, quá cần thiết, quá đúng lúc, đối với DNR, LCR và Nga trong tình thế hiện nay.

Quá đủ khi DNR và LCR liền một dải, có đầy đủ vị thế địa chiến lược một quốc gia. Quá cần thiết khi chính quyền Kiev và EU phải công nhận tính độc lập (danh phận) của DNR và LCR.

Quá đúng lúc, để cho các phía đối địch nhận thức đúng tình thế hiện tại mà hoạch định cho chiến lược tiếp theo, chẳng hạn như tiếp tục gia tăng căng thẳng hay thực hiện tốt Minsk-2; bỏ trừng phạt Nga hay tiếp tục…Đặc biệt là để Mỹ có thời gian suy nghĩ 2 lần cho việc có nên cung cấp vũ khí sát thương hiện đại cho Ukraine hay không.

 Bản chất cuộc khủng hoảng tại Ukraine là xung đột mâu thuẫn giữa Mỹ và Nga. Do đó, hòa bình, ổn định, phát triển cho Ukraine…lại tùy thuộc vào Nga và Mỹ.

Ngài Thượng nghị sĩ Mỹ, John McCain đã chỉ trích gay gắt rằng: “Thủ tướng Đức và Tổng thống Pháp đã hợp thức hóa sự chia cắt của một quốc gia lần đầu tiên trong 70 năm qua (trong thỏa thuận Minsk-2) và đây là một chương đen tối nhất trong lịch sử liên minh của chúng ta”.

Vậy, Đức và Pháp là 2 quốc gia đứng đầu liên minh kinh tế-chính trị EU liệu có dám mặc cả với Nga về Ukraine sau lưng Mỹ?

Nên nhớ là, sau khi bay đi bay lại như con thoi, cấp tập, giữa Kiev- Maxcova-Berlin để “Bộ tứ Normande” gồm có Poroshenko, nhóm họp ở Minsk thì trước đó, Ngoại trưởng Mỹ đã bàn bạc thảo luận với Tổng thống và thủ tướng Ukraine tại Kiev, mà 2 ông này, Poroshenko và Yatsenyuk đều do Mỹ dựng lên, thì ai còn lạ gì sự “gắn kết” với Mỹ, chẳng lẽ giấu cả Mỹ nội dung "định dạng Normandie". 

Vì thế, xin thưa, đừng đùa với nước Mỹ! Nghe trộm điện thoại của Thủ tướng Đức là chuyện nhỏ mà ngay nước Pháp, một cường quốc hạt nhân, mà Mỹ yêu cầu thì cũng ngừng cung cấp tàu đổ bộ Mistral cho Nga, dù phải ngậm đắng nuốt cay chịu phạt…thì không bao giờ xảy ra chuyện đó.

Vấn đề là, Mỹ là lãnh đạo, nên TNS John McCain hành xử theo kiểu “vừa được ăn vừa được chửi”, chứ thực ra, tình thế tại Ukraine không ký Minsk-2 là không thể.

Chẳng qua, Mỹ khôn ngoan, cậy thế, nên không muốn chường mặt ra để tính bài “đánh Nga đến người Ukraine cuối cùng” nên giao cho Pháp-Đức xử lý mà thôi.

Khi cần thiết, Mỹ chỉ cần một cái phẩy tay là Minsk-2 sẽ bị Kiev vi phạm ngay lập tức, thậm chí, chính thức cung cấp vũ khí hiện đại cho quân đội Ukraine…cho nên, tham gia vào đó sẽ bất lợi, sẽ mang tiếng là kẻ tráo trở, nếu như Mỹ còn sử dụng được con bài Ukraine để chống Nga trong một tình thế nào đó hay để mặc cả với Nga trong chiến lược toàn cầu.

Mỹ đang có tổng thống Poroshenko và thủ tướng Jatsenyuk thích chiến tranh  hơn hòa bình và còn 16 "tiểu đoàn trừng phạt" không thuộc APU quản lý cơ mà. Dù thế, Ngài John McCain cũng đã nói đúng một điểm là, Mỹ vẫn không thoát nhục, cũng là kẻ bại trong Minsk-2 chứ không riêng gì Ukraine và EU.

Tại Hungary, 18/2, sau khi "nồi hơi" Debaltsevo sắp thất thủ, Tổng thống Nga Putin đã đánh giá tình hình chiến sự tại Ukraine rất thực tế, rất tự tin của một người làm chủ thế trận, làm chủ tình hình, đại ý như sau:

“Vũ khí Mỹ và cả “quân đoàn NATO” tham chiến tại Ukraine cũng đã lộ diện, chẳng có gì là bất ngờ, nhưng dù có cung cấp thêm bất kỳ thứ vũ khí hiện đại nào, bất cứ ai, thì trên chiến trường, máu có thể đổ nhiều hơn, nhưng kết quả cũng giống như ngày hôm nay.

Bởi vì, quân nhân trong APU không muốn tham gia cuộc chiến tranh "huynh đệ tương tàn", trong khi dân quân vùng Donbass lại sẵn sàng xả thân để bảo vệ gia đình mình…”.

Ông Putin khuyên quân APU trong "nồi hơi" ra hàng để bảo toàn tính mạng, không bị chết vô ích.

Hơn ai hết, Mỹ và châu Âu hay Mỹ-NATO đều thừa hiểu, chính quyền Kiev không bao giờ thắng được quân ly khai miền Đông về quân sự. Cung cấp vũ khí sát thương cho quân đội Ukraine (APU) cũng không giải quyết, thay đổi được tình thế hiện tại mà còn khiến xấu thêm.

Nếu Mỹ bất chấp thực tế, viện trợ vũ khí sát thương hiện đại một cách công khai cho APU thì có nghĩa là Mỹ quyết đấu với Nga bằng tất cả người Ukraine và người châu Âu.

Châu Âu, đứng đầu là Pháp, Đức…liệu có chấp nhận điều đó? Liên minh Mỹ-NATO chỉ là trong tình trạng “chương đen tối” như đánh giá của ngài John McCain hay tan rã khi lợi ích bị xung đột?

Nếu như Crimea là cú chấn động địa chính trị lớn nhất sau cuộc chiến tranh lạnh đến nay thì, có nhiều cách để phá vỡ Minsk-2 , nhưng nếu như Mỹ dùng cách quyết định cung cấp vũ khí sát thương hiện đại cho Ukraine, chắc chắn khiến cho trật tự quân sự, liên minh quân sự, chính trị, trên toàn châu Âu sẽ thay đổi và phá vỡ.

Nếu như ai đó đưa ra ý tưởng một “trục Nga-Đức-Pháp” xuất hiện, đưa châu Âu thoát Mỹ…thì không ai coi là hoang tưởng thay vì như trước đây.

 Mỹ tố cáo Nga đang "cố gắng thay đổi trật tự thế giới", nhưng cung cấp vũ khí cho Ukraine tấn công Nga cũng là một cách để làm cho trật thế giới đổi thay của Mỹ.

Đã đến lúc cuộc chiến trên chiến trường Ukraine giữa Nga và Mỹ nên phải dừng lại để thực hiện thỏa thuận Minsk-2. Cả Nga và Mỹ ai cũng hiểu rằng: “Người đi xa nhất là người biết dừng lại đúng lúc nhất”.