Nga đã giơ “chiếc búa Uranium”!

 

Nga đã đơn phương rút khỏi thỏa thuận cung cấp uranium hexafluoride cho Mỹ

Vào tháng 8/2017, trước những đòn trừng phạt liên tục của Mỹ nhằm vào Nga, tôi đã viết bài “Nga có thể đập sụp đổ kinh tế Mỹ bằng “chiếc búa Uranium”, bởi nếu một nước Nga khi “sự kiên nhẫn đã đến giới hạn” thì sẽ có phản ứng đáp trả. Thế nhưng đã hơn 4 năm, người Nga không sử dụng đòn trả đũa này.

Bây giờ, vào ngày 5/3/2021, chính quyền Nga - Putin đã quyết định chấm dứt thỏa thuận giữa Cục năng lượng nguyên tử Nga với Bộ năng lượng Mỹ.  Đây là một thỏa thuận quy định việc cung cấp uranium hexafluoride từ Nga cho Mỹ, một dẫn xuất thu được sau khi pha loãng và xử lý lại “Uranium cấp độ vũ khí” của các đầu đạn hạt nhân của Nga.

Quyết định do Thủ tướng LB Nga Mikhail Mishustin ký. Rosatom (Tập đoàn năng lượng hạt nhân LB Nga) thi hành ngay và luôn,  Bộ Ngoại giao Nga có trách nhiệm thông báo cho phía Mỹ về quyết định này.

Vậy là “chiếc búa Uranium” đã được người Nga giơ lên… Rosatom Nga im như thóc, không có một bình luận gì về quyết định này.

HEU – LEU là gì?

Sau khi Liên Xô sụp đổ, người Mỹ có 2 mục tiêu cấp bách và quan trọng là (1) tước bỏ toàn bộ VKHN, tiềm năng hạt nhân của toàn bộ quốc gia trong “không gian hậu Xô viết” và (2) tiến tới giải giáp VKHN của Nga, “bẻ chiếc răng nguyên tử của gấu Nga”. Và, chương trình Nunn-Lugar ra đời.

Mục tiêu thứ nhất đã thành công như mong đợi,  một số thỏa thuận đã được ký kết, trong đó chính là START-1 và Nghị định thư Lisbon được đính kèm, theo đó Belarus, Ukraine và Kazakhstan từ bỏ quy chế hạt nhân. Tất cả VKHN trước đây nằm trong lãnh thổ của họ đều được chuyển giao cho Nga.

Mục tiêu 2 thì không đơn giản. Trong khi chương trình Nunn-Lugar đang thực hiện thì Mỹ thỏa thuận với Nga công thức HEU-LEU tức là “pha loãng” uranium được làm giàu cấp độ vũ khí ở đầu đạn hạt nhân Nga thành uranium làm giàu cấp độ thấp hơn cho các nhà máy điện hạt nhân (NPP) của Mỹ.

Sáng kiến này của Mỹ  đã được đón nhận rất thuận lợi, chính quyền Tổng thống Nga Yeltsin đã chấp hành mọi mệnh lệnh từ các cơ quan chức năng trong lĩnh vực này của Mỹ. Tiến sỹ Thomas Neff - tác giả của công thức Heu-Leu đã gọi “đây là một thương vụ Uranium vĩ đại” là không ngoa.

Kết quả, 500 tấn uranium cấp độ vũ khí trong các đầu đạn hạt nhân Nga được pha loãng biến thành 15 ngàn tấn uranium hexafluoride – một chất cần thiết cho nhiên liệu NPP, trong khuôn khổ Heu - Leu đã xuất đến Mỹ. (Năm 2013, 60 tấn là lô xử lý cuối cùng gửi đến Mỹ).

 Việc loại bỏ đầu đạn hạt nhân, làm cạn kiệt uranium cấp độ vũ khí thành uranium hexafluoride theo công thức Heu-Leu, xuất sang Mỹ cho các NPP của họ được thực hiện trong khuôn khổ một chương trình rất kêu: “Megatons đến Megawwatts”. Người Mỹ đã coi đây là “chiến thắng tùy chọn” khi VKHN Nga đã thắp sáng nước Mỹ.

Tính đến năm 2000, Nga đã cung cấp gần một nửa nhiên liệu cho các NPP Mỹ tương đương 10% năng lượng điện trên toàn nước Mỹ.

Mỹ thắng dễ, chủ quan, ăn đòn ngược…

Thật lý thú khi thỏa thuận hay công thức Heu-Leu đã chơi một trò chơi tàn nhẫn không chỉ với Nga mà cả với người sáng tạo ra nó, người Mỹ bị dính đòn ngược đau đớn, thảm họa hơn nhiều…

Trong khi nước Mỹ đã, đang và sẽ mãi mãi chiếm ưu thế quân sự và bất khả xâm phạm thì tại sao lại phải sản xuất ra thứ mà mua nó rẻ hơn 12 lần? Tại sao lại phải lo sợ một nước Nga có nền kinh tế như một trạm xăng, có một đội quân xộc xệch như đã thấy ở Gruzia trổi dậy chống lại lệnh Mỹ?...

Tuy nhiên, giống như một con thú được nuôi trong chuồng luôn có thức ăn ngon và ăn no nên mất hết bản năng săn mồi: người Mỹ đã phạm phải một sai lầm nghiêm trọng, họ đã quên mất cách làm giàu uranium cho NPP của mình và làm chủ nguồn uranium thô.

1, Về công nghệ

Sau hai thập kỷ hợp tác với Nga, các công ty năng lượng Hoa Kỳ tiết kiệm hàng tỷ đô la từ việc mua uranium của Nga, nhưng mất gần như tất cả các năng lực của họ trong lĩnh vực này. Mỹ đang tụt lại phía sau trong công nghệ làm giàu uranium của Mỹ cho NPP như các chuyên gia năng lương đáng giá, Mỹ đang “ở mức đầu năm 90 của thế kỷ trước”.

Từ năm 2013, Mỹ đã nhận biết được nhưng đã muộn. Bằng chứng về điều này là sự thất bại của Centrus (USEC cũ) trong việc chế tạo cơ sở làm giàu uranium đầu tiên ở Mỹ bằng máy ly tâm (công nghệ ly tâm thay công nghệ khếch tán khí của Mỹ). Vào tháng 2 năm 2016, nó đã chính thức được thông báo rằng tất cả các công việc trong dự án này đã bị ngừng lại. Bởi lẽ, tiền, Mỹ không thiếu, nhưng không có đội ngũ kỹ thuật cho nó.

 Theo Hiệp hội nguyên tử thế giới, Mỹ đứng thứ năm trên thế giới về năng lực làm giàu uranium sau Pháp, Trung Quốc và tập đoàn URENCO, trong khi Nga chắc chắn là nước đứng đầu, vì nước này có năng lực gấp đôi so với tập đoàn URENCO (đứng thứ hai trong bảng xếp hạng) và gấp sáu lần so với Mỹ.

2, Về làm chủ nguồn cung uranium khoáng

Ông Sebastian Gorka cựu trợ lý của TT Trump đã đòi xử tội phản quốc và tử hình bằng ghế điện đối với bà Hillary Cinton.

Ông Gorka nhắc tới vụ Bộ Ngoại giao Mỹ thời bà Clinton làm Ngoại trưởng hồi năm 2010 đã phê duyệt cho Rosatom – Nga mua lại Công ty Uranium One (Canada), từ đó Nga kiểm soát 20% nguồn cung uranium cho các nhà máy điện hạt nhân của Mỹ.

Nếu chỉ con số 20% thì ông Gorka chưa đến mức nổi giận như vậy, vì 80% còn lại Mỹ có thể có từ nước ngoài khác Nga như ở châu Phi, các nước hậu Xô viết, con số đó chỉ là Uranium thô, không phải là Uranium được làm giàu - nhiên liệu cho NPP.

Con số 11% là khả năng Mỹ tự túc được nhiên liệu cho NPP của mình khi mất nguồn cung Uranium đã làm giàu, theo đánh giá của cựu Bộ trưởng năng lượng Mỹ, ông Abraham, mới khiến cho ông Gorka điên loạn như vậy.

Ông Ashton Carter – người phát triển học thuyết hạt nhân Mỹ đã thành thật thừa nhận: Vương miện của chương trình Heu-Leu là “hàng chục nghìn nhà khoa học từ khu liên hợp công nghiệp-quân sự Nga, người đã ký hợp đồng với Hoa Kỳ đã không phải tạo ra tàu ngầm và tên lửa cho đất nước của họ, mà là để phá hủy chúng…”

Đáng tiếc Nga – Putin không phải tay vừa. Putin đã lợi dụng sự sai lầm của Yeltsin đã bí mật, đánh lừa tình báo Mỹ -PT tập trung nguồn lực, tài chính để tái vũ trang Quân đội Nga. Và với cái giá 17 tỷ dollar cũng góp một phần thúc đẩy ngành CNQP Nga phát triển bí mật tạo ra những Avangrad, Daggers, Poseidons…

Và bây giờ, Nga chính thức cắt nguồn cung nhiên liệu cho NPP của Mỹ, nói chính xác là giờ NPP của Mỹ cần mua Uranium hexafluoride của Nga thì Nga sẵn sàng bán, tuy nhiên, không như trước, giá cả do Nga định đoạt.

Với 20% tổng lượng điện của NPP Mỹ cung cấp cho cả nước và riêng miền Đông nước Mỹ của NPP chiếm 40%, từ bây giờ nước Mỹ hãy lo lấy nhiên liệu cho NPP để có Megawwatts cho người dân và “suy nghĩ 2 lần” về hành vi của mình để không nhận được “Megatons” từ Nga.

Thời “chiến thắng tùy chọn” của Mỹ với Nga đã qua…